ارتاخه(Artachais)، مهندس ايراني، به فرمان خشايارشا(شاه از 465-485 پيش از ميلاد) كانالي در جزيره‌ي اتوس(در يونان) ساخت تا رفت و آمد كشتي‌ها آسان شود.

كشتي‌راني در پيرامون آن شبه‌جزيره‌ي كوهستاني به اندازه‌اي خطرناك بود كه آن پادشاه بزرگ براي فراهم كردن سلامتي ناوگان خود فرمان داد تا آن كانال را بسازند. بر پايه‌ي گزارش هرودوت دو نفر ايراني به نام ارتاخايس پسر ارتايوس و بوربارس پسر مگابازوس سرپرستي اين كار را بر عهده داشتند.

  كانال خشايارشا، كه بخش‌هايي از آن برجاي مانده است،  اندكي بيش از 2 كيلومتر درازا داشته است. كانال از يك رشته حوضچه درست شده بود كه از 18 تا 27 متر پهنا و  كف آن‌ها در ژرف‌ترين جا بيش از  18 متر تا سطح زمين فاصله داشت. اين حوضچه‌ها را در بستري از سنگ‌هاي شني و آهكي دوران سوم زمين‌شناسي كنده بودند.

  ارتاخه نزد پادشاه مقرب بود و قامتي رشيد و بلند داشت. او در جريان كار يا اندكي پس از آن درگذشت و شاه و ارتش براي او سوگواري كردند و مراسم خاكسپاري باشكوهي براي او برگذار كردند. در نزديك كانال برجستگي قبر مانندي وجود دارد كه به نظر مي‌رسد برجاي مانده‌ي قبر ارتاخه باشد. نام اين مهندس ايراني در بانك ساختارهاي مهندسي جهان  آمده است

http://www.jazirehdanesh.com