«کپچا» آزمون میان انسان و کامپیوتر
کپچا در تعریفی ساده، یک آزمون تورینگ است که نشان می دهد جواب دهنده یک برنامه کامپیوتری بوده یا واقعاً انسان پشت کامپیوتر نشسته است.
رضا جوالچی :
حتماً در بسیاری از سایت ها در قسمتی با یک کادر کوچک مواجه شده اید که یک کلمه به هم ریخته را به شما نشان داده و از شما می خواهند که آن کلمه را عیناً تایپ کنید یا ممکن است به جای این عبارت به هم ریخته، سوالی بسیار ساده از شما پرسیده شود که مجبور به پاسخگویی به آن شوید. به چنین سوال یا عبارتی کپچا گفته می شود. کپچا در تعریفی ساده، یک آزمون تورینگ است که نشان می دهد جواب دهنده یک برنامه کامپیوتری بوده یا واقعاً انسان پشت کامپیوتر نشسته است. آزمون تورینگ به آزمایشی گفته می شود که برای جدا کردن کامپیوترها و انسان ها طراحی می شود. در آزمایش کپچا، از فرد یک سوال ساده پرسیده می شود تا مشخص شود او انسانی حقیقی است یا اینکه یک برنامه کامپیوتری خود را به جای یک کاربر جا زده است. سوال پرسیده شده باید دو ویژگی داشته باشد: اول اینکه یک انسان بتواند به راحتی و در طول چند ثانیه به آن پاسخ دهد و در این زمینه به مشکل برنخورد و دوم آنکه کامپیوترهای فعلی، نباید قادر باشند به چنین سوالاتی پاسخ دهند. این آزمایش می تواند به روش های گوناگونی انجام شود. عام ترین روش، نشان دادن یک کلمه به هم ریخته و نامرتب است که معمولاً هر حرف آن با یک فونت مجزا نوشته می شود. پس زمینه چنین تصاویری پر از خطوط و نقاط متعدد است تا فقط افراد بتوانند نوشته را تشخیص دهند و نه برنامه های کامپیوتری. در این روش کاربر باید کلمه را تشخیص داده و آن را تایپ کند تا ثابت کند که او انسان است. اکثر نرم افزارهای تشخیص متن (ocr) قادر به تشخیص چنین کلماتی نیستند و با رد شدن در این آزمون، از دسترسی به سایر قسمت ها باز می مانند.
بسیاری از سایت ها، خدماتی را ارائه می دهند که می تواند بستری برای سوء استفاده خرابکاران باشد. آنها می توانند با نوشتن یک برنامه ساده، از قابلیت های رایگانی که سایت در اختیار افراد می گذارد در ابعاد وسیع استفاده کنند و کارهای مخرب انجام دهند. این درحالی است که اگر تنها یک کاربر بخواهد از این خدمات استفاده کند، مشکلی پیش نمی آید. مثلاً یک سایت ممکن است خدمات ای میل رایگان ارائه دهد. در صورتی که هر فرد برای خود یک حساب کاربری ایجاد کند، مشکلی نیست ولی یک فرستنده اسپم می تواند با یک برنامه ساده، صدها حساب کاربری درست کند و از آنها سیلی از اسپم های خود را به سوی دیگر کاربران روانه کند. در این حال کپچا مانع آن می شود که برنامه های کامپیوتری دست به چنین کاری بزنند چون در مرحله کپچا می مانند و نمی توانند از آن فراتر روند. همچنین اگر یک نام کاربری داشته باشید و چند بار پسورد آن را اشتباه بزنید، سایت مورد نظر احتمالاً از شما درخواست خواهد کرد یک کپچا را جواب دهید تا مشخص شود پای یک برنامه برای به دست آوردن کلمه عبور شما در کار نیست. با پیشرفت برنامه های کامپیوتری، طراحی کپچاهای مناسب دشوارتر می شود مثلاً ممکن است شما هم با این مشکل برخورد کرده باشید که کلمه ای که برای تایپ به شما ارائه می شود آنقدر پیچیده و سخت باشد که نتوان آن را به راحتی تشخیص داد.